Steeds meer bedrijven en organisaties uiten de wens naast hun elektriciteitsverbruik ook hun gasverbruik te vergroenen, Europa werkt volop aan een registratiesysteem voor groen gas en de injectie van het eerste biomethaan in het Belgische gasnetwerk is een feit. Op 18 december ging Biogas-E, samen met een groot aantal aanwezigen, dieper in op het biomethaan businessmodel. Verschillende sprekers zijn nauw betrokken bij de opstart van de eerste biomethaaninstallatie in België bij IOK (Intercommunale van de Ontwikkeling van de Kempen). Het pilootproject werd tijdens de studiedag dan ook meerdere malen als case naar voor geschoven.
De spits werd afgebeten door Erik Brouwer (Biolease Nederland) en Harmen Dekker (DMT). Biolease Nederland biedt opwerkingsinstallaties aan als leaseproduct, samen met partner DMT environmental technology, producent van opwerkingsinstallaties. Het concept kent reeds succes in Nederland en heeft tevens potentieel om te worden uitgerold in België. Erik Brouwer geeft zijn visie over het uitbouwen van een biomethaan businessmodel. Vele factoren spelen een rol. Zo kan het businessmodel staan of vallen met de beschikbare feedstocks en de mogelijkheden voor digestaatafzet. Tijdens de idee-fase is het van belang de opportuniteiten in de onmiddellijke omgeving van de installatie in kaart te brengen. Waar kan warmte worden afgezet? Zijn er mogelijke afnemers van CO2-gas in de omgeving? Wat is al vergund en wat niet?
Bij een volledig nieuwe installatie of bij uitbreiding/ombouw van een installatie komt een grote investeringskost kijken. Biolease Nederland neemt het deel van de investeringskost, gelinkt aan de opwaarderingsinstallatie op zich, waarna het de installatie als leaseproductie aanbiedt. Hiermee daalt de initiële investeringskost en wordt het financieel risico gespreid. Daarnaast garandeert Biolease operationele zekerheid en betrokkenheid bij de uitbating van de installatie.
Hierop volgend gaf Frederik Gast (BiogasPlus) toelichting bij hoe het geproduceerde biomethaan te kunnen verkopen. In Nederland en vele andere Europese landen worden garanties van oorsprong (GvO) uitgereikt voor biomethaan. Een analoog systeem voor België is in ontwikkeling. Bij een biomethaanproject kan enerzijds de groene meerwaarde van het biomethaan verkocht worden via de GvO. Anderzijds is er ook een markt voor CO2-gas, het nevenproduct na opwerking. De kopers van GvO komen uit verschillende hoeken:
- De vrijwillige markt. Dit zijn bijvoorbeeld bedrijven of organisaties die een eigen doel stellen om hun energieverbruik te vergroenen
- Verplichtingen vanuit contracten. Bijvoorbeeld geldt in Nederland een verplichting voor het openbaar vervoer die wordt opgelegd vanuit de provincie.
- De GvO kunnen verkocht worden aan een ‘satelliet WKK’. Dit is een WKK die zich niet op dezelfde site als de biomethaaninstallatie bevindt. In Vlaanderen krijgt de satelliet WKK, onder strikte voorwaarden, op zijn buurt groene stroom en warmtekrachtcertificaten.
- De EU verplichting vanuit de Renewable Energy Directive (RED) Transport. In Nederland is hieruit het systeem van Biotickets ontstaan. In de RED worden targets opgenomen voor bio-diesel en bio-benzine. De surplussen en tekorten aan bio-diesel en bio-benzine voor het behalen van de targets zijn verhandelbaar via Biotickets. Omdat ook bio-CNG in deze markt is opgenomen, worden tevens voor biomethaan Biotickets uitgereikt. Aangezien het systeem van Biotickets ontstaan is uit Europese regelgeving, is het mogelijk ook bruikbaar voor Vlaanderen en België.
- Als laatste biedt de aansluiting van biomethaaninstallaties op het European Union Emissions Trading (ETS) system mogelijkheden.
Dirk Focroul van Gas.be ging verder in op deze presentaties. Gas.be is de associatie van de Belgische TSO’s en DSO’s en heeft het afgelopen jaar zijn schouders gezet onder een demonstratieproject voor een groen gas register in België. De eerste uitreiking van een GvO in België staat gepland in januari 2019 – aan de installatie van IOK te Beerse. Het groen gas register is een vrijwillig schema met als belangrijkste doelstelling transparantie te creëren, de commerciële markt voor biomethaan te faciliteren en het eenmalig gebruik van de GvO garanderen.
Nadat het biomethaan is geproduceerd kan het geschikt worden gemaakt om in te voeden in het bestaande gasnet en zo worden gebruikt door de afnemers (woningen en bedrijven). Om de kwaliteit van het ingevoede gas te kunnen waarborgen wordt het biomethaan via een injectiecabine of poortwachter geïnjecteerd in het gasnet. Bij IOK te Beerse is dit een Bio2Grid poortwachter. Tevens wordt de druk van het gas bewaakt en wordt odorant toegevoegd. Eventueel dient een extra stuk gasleiding te worden aangelegd die de poortwachter verbindt met het gasnet. Vince van de Ven (Fluvius) was samen met Arie Visser (Gavilar) nauw betrokken bij het project van IOK. Fluvius als distributienetbeheerder en Gavilar als leverancier van de Bio2Grid. De investeringskosten voor het plaatsen van een injectiecabine bedraagt circa € 130.000 tot € 250.000 afhankelijk van de capaciteit en de gewenste beschikbaarheid. De jaarlijkse exploitatiekost (onderhoud, calibraties, staalnames, interventies, odorisatie) bedragen circa € 10.000 tot € 20.000. Beide kosten vallen ten lasten van de biomethaanproducent. De kost voor een eventueel extra gasleiding bedraagt ca. € 100/meter.
Biomethaan kan worden geïnjecteerd op het distributienet, beheerd door Fluvius of op het vervoersnet, beheerd door Fluxys. De keuze wordt enerzijds gemaakt door het al dan niet nabij gelegen zijn van het distributienet of vervoersnet en anderzijds door de hoeveelheid te injecteren gas. Op het vervoersnet kunnen grotere hoeveelheden gas worden geïnjecteerd. Echter, het gas moet op een hogere druk gebracht worden, wat een grotere energievraag met zich meebrengt. Een voorafgaande netstudie maakt duidelijk wat de mogelijkheden zijn.
Last but not least gaven Bram De Keulenaere & Kristof Bol (Profex) toelichting bij de van toepassing zijnde subsidies en vergunning voor biomethaan in Vlaanderen. Enerzijds kent Vlaanderen een investeringssteun voor biomethaanproductie. De investeringssteun werkt via een jaarlijkse call op afroep van het VEA. Per call is budget voorzien voor 1 biomethaanproject. Het investeringsbedrag bedraagt maximaal 45 – 65% van het totale investeringsbedrag – met een maximum van € 1.000.000. Daarnaast kan onder specifieke voorwaarden een exploitatiesteun verkregen worden wanneer het biomethaan verbruikt wordt in een satelliet-WKK. Het plaatsen van een biomethaaninstallatie in Vlaanderen vraagt steeds een Omgevingsvergunning Klasse 1. De meeste biogasinstallaties in Vlaanderen beschikken reeds over een klasse 1 vergunning. Toch, kleine biogasinstallaties met een reactorinhoud van < 25 m³ en een biogasproductie van < 100 Nm³/u vallen onder klasse 2 en moeten dus een klasse 1 vergunning aanvragen wanneer ze plannen een opwerkingsinstallatie te plaatsen.
Op een boeiende voormiddag volgde een succesvolle business speeddate. Deelnemers kregen de kans in gesprek te gaan met constructeurs van (onderdelen van) opwerkingsinstallatie, studiebureaus en andere organisaties die producten of diensten leven relevant voor biomethaaninstallaties.
Gebeten door biomethaan? Kom naar onze studiedag “Groen gas en WKK: efficiënt op weg naar een duurzaam 2050”. Meer info: https://www.biogas-e.be/node/713