2024 was het jaar van veel opgestarte en/of voortkabbelende vergunningstrajecten, maar weinig effectief verleende vergunningen. Dit was een realiteit voor biogas- en biomethaanprojecten, maar kende ook zijn weerslag in tal van andere sectoren. Biogas-E werkte, als onafhankelijk kennisplatform en centraal aanspreekpunt voor anaerobe vergisting in Vlaanderen, de hoofdzaken uit die het vergunningstraject bemoeilijkten.
De nood aan meer duidelijkheid rond vergunningstrajecten is hoog. Algemeen groeit binnen Europa de druk om procedures te vereenvoudigen en te versnellen. Zo vraagt de herziene hernieuwbare energierichtlijn om versnellingszones voor hernieuwbare energietechnologieën, waarin kortere procedures gelden. Projectie op Vlaanderen met haar beperkte oppervlakte stuurt idealiter richting het volledig beschouwen van ons gewest als zo’n versnellingszone. Verder pleit de Net-Zero Industry Act (NZIA) voor een vereenvoudigde vergunningsprocedure voor netto-nul technologieën zoals duurzaam biogas en biomethaan. Dit alles onderstreept de urgentie en de relevantie van deze studie.
Concreet wordt via deze studie ingezoomd op het voortraject met duiding bij verschillende kernstudies, de gewone vergunningsprocedure met duiding bij de verschillende te doorlopen stappen, de situatie bij hervergunning van installaties en de knelpunten gelinkt aan inplanting nabij warmteverbruikers/een warmtenet. De geïdentificeerde evoluties worden aanvullend getoetst aan recente sectorervaringen. Doorheen de studie worden ook enkele voorstellen gesuggereerd richting toekomstige optimalisatie.
Afhankelijk van of het een grootschalige of kleinschalige installatie betreft, blijken stikstof, duurtijd en locatie of bezwaren van de adviesverlenende instantie de voornaamste zaken die het vergunningstraject bemoeilijken. Algemeen is er steeds meer terughoudendheid in het goedkeuren van vergunningen door onduidelijke regelgeving, mogelijke tegenstrijdigheden en variërende interpretaties, wat de rechtszekerheid van het vergunningensysteem ondergraaft. De veelheid aan regels en de uitgebreide studievereisten maken de besluitvorming minder transparant en komen de snelheid allerminst ten goede. Lange doorlooptijden bemoeilijken dan weer gepaste reactie op een snel veranderende markt.
Er is nood aan een duidelijk kader dat zich beperkt tot de essentie en ervoor zorgt dat de vergunningsprocedure, inclusief de voorstudie, in een redelijke tijd doorlopen kan worden. De focus moeten liggen op de vergunbaarheid en de kansen die projecten met zich meebrengen, niet op de niet-vergunbaarheid ervan. Een gedragen visie omtrent de strategische waarde van biogas en biomethaan in lijn met de Europese ontwikkelingen en regelgeving is cruciaal, met een doorvertaling daarvan naar het vergunningenbeleid.
