Harmen Dekker is CEO van de European Biogas Association (EBA). EBA werd in 2009 opgericht door verschillende nationale biogasverenigingen met als doel om de biogas- en biomethaansector in Europa te vertegenwoordigen. Gezien de huidige ontwikkelingen, geeft Harmen een stand van zaken over de Europese biomethaansector.
Dag Harmen, kan je wat meer vertellen over de Europese biomethaansector en hoe deze er momenteel voor staat?
De biomethaansector is al een hele tijd actief in Europa, maar is pas sinds 2014 meer in de belangstelling komen te staan. Vooral de laatste jaren is er een actieve groei te zien in een aantal landen waaronder Denemarken, Verenigd Koninkrijk, Italië en Frankrijk. Onder andere deze groei wordt in meer detail geïllustreerd in ons statistisch rapport, dat begin december werd gepubliceerd.
De Europese biogasproductie kent op vandaag een stijging. Toch stagneert de valorisatie van biogas in een WKK tot groene stroom en warmte over heel Europa. Biogasopzuivering tot biomethaan neemt daarentegen sterk toe. Voor deze tendens zijn er twee logische verklaringen. Ten eerste, biogas heeft de aanzet gegeven voor de overgang naar groene elektriciteit toen wind- en zonne-energie nog niet rendabel waren. Ondertussen is het algemeen geweten dat wind en zon goedkope groene energie kunnen leveren waardoor de elektriciteitsproductie uit biogas daalt. Al zal dit laatste zeker toegepast blijven, maar dan hoofdzakelijk in functie van stabilisatie van het elektriciteitsnet of waar vraag is naar lokale stabiele elektriciteit en warmte. Ten tweede werd biogas vroeger enorm gepromoot als bron van groene stroomproductie aan de hand van subsidies. Veel van deze subsidies lopen binnenkort af, waardoor een groot aantal biogasinstallaties de overstap maken naar biomethaanproductie.
Het versneld onafhankelijk willen worden van fossiel en niet-Europees gas werkt deze overstap vermoedelijk mee in de hand?
De afgelopen jaren werd inderdaad duidelijk dat Europa sterk afhankelijk is van gasproductie uit derde landen zoals Rusland, en daar wil de Europese Unie van af. In die optiek is de productie van biogas, met navolgende opzuivering, een fantastische manier om circulaire economie toe te passen en eveneens energiezekerheid te creëren binnen Europa. Ook energie intensieve industrieën streven naar groenere energie. Biomethaan is momenteel het goedkoopste groene gas dat beschikbaar is. Wellicht blijft biomethaan ook in de toekomst een goede optie, naast groen waterstofgas dat naar verwachting op termijn in eenzelfde prijsklasse zal zitten.
De productie van biomethaan is dus reeds een mature technologie.
Klopt. Biomethaan wordt geproduceerd volgens de specificaties van aardgas, wat een reeds gekend product is. Er zijn dus weinig investeringen nodig om een groot effect te bekomen. Dat is meteen ook één van de schoonheden van biomethaan. Toch is er nog ruimte voor bijkomende ontwikkelingen en onderzoek. Zo zijn er, zoals bij elke technologie, verdere verfijningen van het proces mogelijk. Daarnaast zijn er reeds onderzoeken naar zeewier en algen als alternatieve en additionele input voor vergisting.
"Er zijn dus weinig investeringen nodig om een groot effect te bekomen."
Verwacht EBA dat de doelstelling van 35 miljard m³ biomethaanproductie tegen 2030, vooropgesteld in het REPowerEU-plan, behaald kan worden?
Zeker! Om het doel te realiseren moeten er zo’n 5.000 biomethaaninstallaties bijkomen in Europa, waarvan ongeveer 4.000 middelgrote installaties en 1.000 grotere industriële installaties. In de periode van 2006 tot en met 2015 heeft Duitsland 6.000 nieuwe biogasinstallaties gebouwd. Dit toont aan dat de doelstelling zeker uitvoerbaar is. Om dit te helpen realiseren zijn bedrijven, nationale organisaties, de Europese lidstaten en de Europese Commissie verbonden binnen een Biomethane Industrial Partnership (BIP).
Zijn er ook subsidies of bepaalde ondersteuningsmaatregelen specifiek voor biomethaanprojecten?
Het subsidielandschap is zeer divers. Landen geven op verschillende manieren zekerheid voor biomethaanproductie. Dit gebeurt door middel van subsidies, Contracts for Difference of door het opzetten van targets. In Nederland bijvoorbeeld worden energiebedrijven verplicht om jaarlijks een (toenemende) hoeveelheid biomethaan aan te kopen. Hierdoor is er een duidelijke vraag naar biomethaan en is de afname dus gewaarborgd. Zekerheid is een uiterst belangrijke factor om investeringen die zich pas op lange termijn terugverdienen ingang te zien vinden.
In welke sectoren verwacht je dat biomethaan zijn ingang zal vinden binnen Europa?
Dit stemt quasi volledig overeen met waar aardgas momenteel wordt ingezet, namelijk in transport, verwarming van huizen en industrie. Dat is logisch, want naast het feit dat biomethaan op vandaag het goedkoopste hernieuwbare gas is, is het ook niet noodzakelijk om de bestaande apparatuur hierop aan te passen. Bij de overstap naar waterstofgas is dit wel het geval.
Wat de transportsector betreft, verwacht Europa dat het personenvervoer vanaf 2035 volledig elektrisch is. Deze ambitie lijkt haalbaar, maar alternatieve brandstoffen kunnen ook een significante bijdrage leveren in die decarbonisatie. Voor volledige elektrificatie van vrachtverkeer zijn er nog verschillende struikelblokken. Er is onvoldoende infrastructuur en elektrische vrachtwagens hebben een ontoereikend afstandsbereik ofwel verkleint hun laadruimte drastisch door het benodigde batterijvolume. Dit alles terwijl bio-LNG-vrachtwagens afstanden overeenkomstig met die van dieselvrachtwagens kunnen afleggen en in bepaalde gevallen zelfs CO2-negatief zijn. Op verschillende soorten hernieuwbare energie inzetten om de transportsector snel te decarboniseren, is dus de boodschap.
"Op verschillende soorten hernieuwbare energie inzetten om de transportsector snel te decarboniseren, is dus de boodschap."
Het verhandelen van biomethaan blijft toch een heikel punt.
Dit staat inderdaad nog in de kinderschoenen. Handel tussen bijvoorbeeld twee bedrijven, binnen dezelfde landsgrenzen, verloopt zo goed als probleemloos. Wanneer grenzen overschreden moeten worden, ontstaan er moeilijkheden. Voor elektriciteit is er reeds een vlotte internationale handel, maar voor biomethaan zijn er slechts een aantal landen die dit toestaan. Ik ben ervan overtuigd dat eenvoudige internationale handel van biomethaan gerealiseerd kan worden, maar kan niet met zekerheid zeggen binnen welke tijdsspanne.
De productie van biogas en de daaropvolgende opwaardering tot biomethaan resulteert ook in waardevolle bijstromen zoals biomeststoffen en CO2. Welke evolutie zie je nog voor deze stromen binnen Europa?
Recente communicatie van de Europese Commissie benadrukt dat er meer ingezet moet worden op organische meststoffen en vernoemt daarbij onder andere biogas-digestaat. De brief is vooralsnog louter informatief, maar deze soort communicatie is vaak een voorbode van toekomstige regulering. Verder streven wij bij EBA naar een toekomst waarbij er een ‘cascading’ mechanisme van toepassingen is op het gebruik van CO2. Dit betekent dat wanneer iemand CO2 wil gebruiken, er in eerste instantie CO2 van biogene oorsprong (cfr. CO2 afkomstig van biogas- of biomethaanproductie) benut wordt. Daarna komt CO2 gecapteerd uit de lucht en als laatste optie CO2 van fossiele oorsprong. Dit model kan zorgen voor een volledige benutting van het biogene CO2 en een (snellere) uitfasering van het CO2 van fossiele aard. Biogene CO2 kan bijvoorbeeld toegepast worden in de frisdrankenindustrie. Hierbij is het belangrijk dat er voldaan wordt aan alle regelgeving met betrekking tot voedselveiligheid, maar dit is zeker mogelijk voor CO2 afkomstig van biogas. De interesse in dit biogene CO2 groeit, al hangt er op heden wel nog een beduidend prijskaartje aan vast.
Ontdek dit interview en meer in ons Biogas-E Wintermagazine.
Inhoud: © Biogas-E magazine
Foto's: © EBA