De Vlaamse Regering keurde op 23 april 2021 het ‘Actieplan voedselverlies en biomassa(rest)stromen circulair 2021-2025’ goed. Hiernaar wordt ook verwezen binnen het (ontwerp) Vlaams Energie- en Klimaatplan (VEKP) dat de Vlaamse klimaatdoelstellingen vastlegt tot 2030.
Om onze klimaatambities te realiseren, moet in eerste instantie zoveel mogelijk afval vermeden worden. Dit zorgt voor de grootste milieuwinst. De Vlaamse Regering besliste dat de hoeveelheid huishoudelijk restafval moet dalen tot 100 kg per inwoner in 2030 = een vermindering van ongeveer 30% t.o.v. 2022. De weg hiernaartoe wordt vastgelegd in de tweejaarlijkse monitor voedselverlies rapporten van OVAM.
Afval dat (voorlopig) niet vermeden kan worden, moet zoveel als mogelijk correct worden ingezameld met het oog op recyclage. In het actieplan ligt de focus dus niet enkel op de vermindering van restafval, maar ook op de verbetering van de recyclage zelf. Hierbij wordt de selectieve inzameling en recyclage van biomassa(rest)stromen bevordert. Zo werd op 1 januari 2021 een nieuwe sorteerverplichting van keukenafval en etensresten (organisch-biologisch afval) voor bedrijven vastgelegd. Vanaf 1 januari 2024 geldt deze verplichting voor iedereen, zowel voor bedrijven als voor alle Vlaamse gemeenten/burgers. Met de campagne 'Selectieve inzameling huishoudelijk bioafval' willen we iedereen bewust maken van deze aankomende verandering.
Waarom?
Keukenafval en etensresten bevatten heel wat waardevolle materialen. Het recycleren van deze materialen is beter voor het milieu en van economisch belang.
Minder keukenafval en etensresten verdwijnen in de restafvalcontainer. Hierdoor moet er minder restafval verbrand worden.
Meer productie van biogas (groene energie) en digestaat/compost (meststof en bodemverbeteraar).
Wist je dat ...
- ...jij jaarlijks 47 kg huishoudelijk bioafval produceert.
- ...vijf GFT-intercommunales dit afval valoriseren door voorvergisting met nacompostering.
- ...een deel van het biogas wordt omgezet naar 41 GWh aan groene stroom, wat overeenkomt met de voorziening van 11.000 gezinnen.
- ...het overige deel biogas wordt opgezuiverd tot biomethaan (9 GWh), een 1-op-1 vervanger voor fossiel aardgas.
- ...minstens 75% van de Vlaamse gemeenten reeds selectieve inzameling van bioafval aanbiedt.
Van bananenschil tot biogas dankzij deze vijf GFT-intercommunales
Momenteel gebruiken vijf van de negen GFT-verwerkingsinstallaties de technologie van voorvergisting met nacompostering om het gft-afval te verwerken met de productie van biogas. Om het toenemend ingezamelde bioafval te kunnen verwerken, dienen bestaande installaties hun capaciteit op te schalen en zullen er één tot drie nieuwe installaties moeten bijkomen. Hierbij stelt het actieplan dat er wordt gekozen voor vergistingsinstallaties met nacompostering, een proces dat ook aan bod komt in het BBT-rapport voor composteer- en vergistingsinstallaties.
IGEAN is sinds 1992 actief in het verwerken en herwaarderen van GFT-afval tot biogas en compost. Deze voormalige stortplaats in Brecht is één van de biogaspioniers in Vlaanderen en speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van de biogassector. IGEAN plant om in de toekomst het stortgas van hun oude stortplaats op te waarderen tot biomethaan dat als duurzaam alternatief in het aardgasnet kan geïnjecteerd worden. Dit zou een primeur zijn voor stortgas in Vlaanderen.
IVVO verwerkt al sinds 2003 GFT-afval en organisch biologisch bedrijfsafval in hun vergistingsinstallatie en is de enige gft-intercommunale waar gewerkt wordt met natte vergisting. Tijdens dit proces wordt biogas opgewekt, die op haar beurt wordt omgezet tot groene stroom en warmte die deels wordt hergebruikt in de installatie. Daarnaast kunnen meer dan 2.000 gezinnen genieten van de groene stroom. Het digestaat wordt ontwaterd en vervolgens in tunnels gecomposteerd.
EcoWerf, de afvalintercommunale in Oost-Brabant opende in 2023 haar vergistingsinstallatie. Jaarlijks wordt zo’n 50.000 ton organisch afval verwerkt, afkomstig van 27 gemeenten en enkele collega-intercommunales. Het geproduceerde biogas wordt lokaal gevaloriseerd in een WKK, met een geschatte jaarlijkse productie van 11.000 MWh aan groene elektriciteit en 12.000 MWh groene warmte.
IOK startte in 2017 met de uitvoering van een energieconversiepark op het Milieubedrijf Beerse/Merksplas. Integratie van een voorvergistingsinstallatie in de bestaande composteringsinstallatie zorgt ervoor dat het potentieel aan energie dat aanwezig is in het aangevoerde GFT-afval maximaal benut wordt. Het potentieel aan energie komt qua profiel perfect overeen met de behoefte van de nabijgelegen site ‘Kolonie’ in Merksplas. Het biogas overschot wordt getransporteerd naar de site via het aardgasnet onder de vorm van biomethaan.
Verko moderniseerde in 2022 zijn composteerinstallatie, met integratie van voorvergisting. 75% van het geproduceerde biogas wordt omgezet naar groene stroom en 25% wordt opgezuiverd tot biomethaan. De productie van het biomethaan biedt de mogelijkheid om de voertuigen van de intercommunale op eigen bio-CNG te laten rijden.
Daarnaast werden tijdens de campagne ook enkele initiatieven/groepen die een relevante bijdrage leveren aan duurzaam afvalbeheer in de bloemetjes gezet. Bekijk ze hier:
- Week van het Afvalteam (13-19 november)
- De Kostwinners (OVAM)
- Iedereen die vandaag reeds sterk inzet op correcte sortering - De Sorteerwijzer (Vlaco)
Belangrijk stappen die genomen moeten worden op het vlak van selectieve inzameling staan beschreven in het Materialenplan 2023-2030 (zie bijlage).
Foto: © Pixabay