Europees energie- en klimaatbeleid
Met de EU Green Deal maakte Europa in 2019 als eerste de intentie duidelijk om een klimaatneutraal continent te zijn vóór 2050, mede met als doel de opwarming te beperken tot 1,5°C (overeenkomst van Parijs). Deze ambitie werd in de Europese klimaatwet gegoten, een bindend beleidsdocument rond klimaatinspanningen tot 2050. Dit omvat onder meer een Europees bindende broeikasgas (BKG) emissiereductie van 55% tegen 2030, met specifieke doelstellingen voor de lidstaten. Deze specifieke emissiereductiedoelstellingen voor de lidstaten zijn vastgelegd in de 'Effort sharing regulation' en bedraagt -47% voor België (niet-ETS). Om de Europese doelstelling van 55% te bereiken, werd Fit for 55 opgemaakt, een reeks voorstellen om de EU-wetgeving te actualiseren conform de overeengekomen klimaatdoelen. Deze voorstellen variëren van marktmechanismen (bv. Europees emissiehandelssysteem) en doelstellingen (bv. hernieuwbare energierichtlijn) tot regels (bv. CO2-emissienormen voor auto’s en bestelwagens). Daarnaast omvat het pakket ook ondersteunende maatregelen, met voor de komende jaren als belangrijkste maatregel het Klimaatfonds waarbij de inkomsten van de veilingen bij de marktmechanismen ingezet zullen worden voor onder andere innovatie en sociale ondersteuning.
De Belgische doelstellingen voor hernieuwbare energie
Dit Europees energie- en klimaatbeleid vindt ook zijn weg in het nationaal en regionale beleid in België. Een belangrijk instrument hierbij is het nationaal energie- en klimaatplan (NEKP). Hierin wordt een groot deel van het Europees energie- en klimaatbeleid door de lidstaten verder uitgewerkt. In België is energie een gewestelijke bevoegdheid waardoor onder andere ook een Vlaams energie- en klimaatplan (VEKP) opgemaakt wordt. Dit zet de krijtlijnen voor het Vlaamse energie- en klimaatbeleid. Er wordt toegespitst op decarbonisatie (BKG-emissies en verwijdering, hernieuwbare energie), energie-efficiëntie, energiezekerheid, interne energiemarkt, energiearmoede en innovatie. Een geactualiseerd ontwerp VEKP werd op 12 mei 2023 goedgekeurd door de Vlaamse regering. Een geïntegreerd NEKP werd op 22 november 2023 overgemaakt naar de Europese Commissie. Na formulering van opmerking en daaropvolgende aanpassingen wordt een finaal geactualiseerd NEKP uiterst 30 juni 2024 verwacht.
In het geactualiseerde ontwerp NEKP wordt een aandeel hernieuwbare energie van 21,7% van het bruto finaal energiegebruik tegen 2030 vastgelegd. Om deze federale doelstelling te halen, engageert de Vlaamse Regering zich tot een hernieuwbare energieproductie van 31.974 GWh tegen 2030. De doelstelling voor groene stroom werd vastgelegd op 16.255 GWh, voor groene warmte op 11.574 GWh en het overige aandeel is afkomstig van groen transport. Meer info over het Belgische klimaatbeleid is terug te vinden op klimaat.be.
Voor biogas zijn er specifieke doelstellingen opgesteld voor de productie van hernieuwbare elektriciteit. Zo wordt de productie van groene stroom uit biogas geraamd op 774 GWh in 2030. Dit is ongeveer hetzelfde als de ingeschatte biogasproductie van 2023 (782 GWh) doordat het rapport ervan uitgaat dat een groot deel van het huidige binnenlandse potentieel reeds is ingevuld. Ook wordt er rekening gehouden met het feit dat verschillende installaties bijna het einde van de steunduur bereikt hebben, alsook de verlaging van de steun voor groene stroom uit biogas tegen 2025 bij nieuwe installaties. Daarnaast wordt er gerekend op een shift naar groene warmte. De Vlaamse regering wil versterkt inzetten op groene warmteproductie omdat het gebruik van warmtetechnologieën vaak kosten-efficiënter is dan groene stroom of transporttoepassingen. Deze shift naar groene warmte wordt verder in de hand gewerkt door het 'Warmteplan 2025'. Hierin worden 26 maatregelen geformuleerd die de omslag naar duurzaam verwarmen en het vergroenen van energiedragers faciliteert. Het Warmteplan 2025 legt ook de visie en ondersteuning voor biogas en biomethaan vast voor de komende jaren.
Energiedecreet en Energiebesluit
De productie van biogas wordt in Vlaanderen ondersteund via de toekenning van steun onder de vorm van groene stroom- en warmte-krachtcertificaten of investeringssteun. Deze maatregelen zijn opgenomen in het Energiedecreet en Energiebesluit. Wat voordien door enkele tientallen teksten werd gereguleerd is sinds 8 januari 2009 overkoepelend samengebracht in het Energiedecreet. Het Energiedecreet heeft tot doel de werking van de Vlaamse elektriciteits- en gasmarkt en de continuïteit van de energievoorziening in het Vlaamse gewest te waarborgen. Daarnaast stimuleert het energiedecreet de energie-efficiëntie, energiebesparing en de ontwikkeling van nieuwe en duurzame energie.
De uitvoering van de wetgeving beschreven in het Energiedecreet, is samengebracht in het Energiebesluit van 19 november 2010. Hierin wordt onder andere vastgelegd dat de VREG instaat voor de toekenning van groene stroom- en warmte-krachtcertificaten. De aanvraag van de certificaten verloopt via het VEKA. Meer informatie over de steunregeling via certificaten kan u terugvinden op de pagina groene stroom en warmte-krachtcertificaten.